សិទ្ធិប្រត្យក្ស

Real Rights

មាត្រា ១៣០៖ និយមន័យនៃសិទ្ធិប្រត្យក្ស

សិទ្ធិប្រត្យក្ស សំដៅទៅលើសិទ្ធិគ្រប់គ្រងលើវត្ថុដោយចំពោះ ដែលអាចអះអាងចំពោះបុគ្គលដទៃទៀតបាន។

Article 130: Definition of real right

A Real Right shall be defined as the right to directly control an Object that may be asserted against any person.

មាត្រា ១៣១៖ គោលការណ៍កំណត់សិទ្ធិប្រត្យក្សដោយច្បាប់

សិទ្ធិប្រត្យក្សអាចបង្កើតបានតែតាមប្រភេទ និងខ្លឹមសារដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយក្រមនេះ និងដោយច្បាប់ពិសេសតែប៉ុណ្ណោះ។ សិទ្ធិប្រត្យក្សដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយវិធានទំនៀមទម្លាប់ ត្រូវមានអានុភាពនៅក្រោមក្រមនេះ លុះត្រាតែគ្មានភាពផ្ទុយនឹងក្រមនេះ ឬច្បាប់ពិសេស។

Artilce 131: Statutory nature of real right

No Real Right may be created except as for the types and contents permitted under this Code or under any special law. A Real Right permitted under customary law shall be valid under this Code to the extent that such Real Right does not conflict with the provisions of this Code nor any special law.

មាត្រា ១៣២៖ ប្រភេទនៃសិទ្ធិប្រត្យក្ស

សិទ្ធិប្រត្យក្សដែលបានកំណត់នៅក្នុងក្រមនេះ មានដូចតទៅៈ

            ក-កម្មសិទ្ធិ។

            ខ-សិទ្ធិកាន់កាប់។

            គ-សិទ្ធិប្រត្យក្សប្រើប្រាស់ និងអាស្រ័យផលៈ

                 គ១) សិទ្ធិជួលអចិន្ត្រៃយ៍

                 គ២) ផលុបភោគ

                 គ៣) សិទ្ធិប្រើប្រាស់ និងសិទ្ធិអាស្រ័យនៅ

                 គ៤) សេវភាព។

            ឃ­-សិទ្ធិប្រាតិភោគប្រត្យក្សៈ

                 ឃ១) សិទ្ធិឃាត់ទុក

                 ឃ២) ឯកសិទ្ធិ

                 ឃ៣) សិទ្ធិលើការបញ្ចាំ

                 ឃ៤) ហ៊ីប៉ូតែក

                 ឃ៥) សិទ្ធិប្រាតិភោគដោយអនុប្បទាន។

Artilce 132: Types of real rights

The following real rights are established by this Code:

1/ Ownership

2/ Possession

3/ Usufructuary real rights
a. Perpetual lease
b. Usufruct
c. Right of use/right of residence
d. Easements

4/ Security rights
a. Right of retention
b. Statutory lien
c. Pledge
d. Hypothec
e. Security as Transfer

គោលការណ៍នៃការបង្កើត ការផ្ទេរ និងកែប្រែនូវសិទ្ធីប្រត្យក្ស

Creation, Transfer and Alternation of Real Rights

មាត្រា ១៣៣៖ ការបង្កើត ការផ្ទេរ និងការកែប្រែនូវសិទ្ធិប្រត្យក្សដោយការព្រមព្រៀង

ការបង្កើត ការផ្ទេរ និងការកែប្រែនូវសិទ្ធិប្រត្យក្ស ត្រូវមានអានុភាពតាមការព្រមព្រៀងរវាងភាគី។

Artilce 133: Creation, transfer and alteration of real rights by agreement

The creation, transfer, or alteration of a Real Right shall take effect in accordance with the agreement between the parties.

មាត្រា ១៣៤៖ ល័ក្ខខ័ណ្ឌតតាំងនៃការបង្កើត ការផ្ទេរ និងការកែប្រែនូវសិទ្ធិប្រត្យក្ស

១-ការបង្កើត ការផ្ទេរ និងការកែប្រែនូវសិទ្ធិប្រត្យក្សលើអចលនវត្ថុ ក្រៅពីសិទ្ធិកាន់កាប់ សិទ្ធឃាត់ទុក 

សិទ្ធិប្រើប្រាស់ និងសិទ្ធិប្រើប្រាស់ និងសិទ្ធិអាស្រ័យនៅមិនអាចតតាំងនឹងតតិយជនបានឡើយ បើពុំបានចុះបញ្ជីសិទ្ធិនោះតាមបញ្ញត្តិនៃច្បាប់ ឬបទដ្ឋានគតិយុត្តផ្សេង ដែលទាក់ទងនឹងការចុះញ្ជី។

២-អនុប្បទាននូវសិទ្ធិប្រត្យក្សលើចលនវត្ថុទៅបុគ្គលណាមួយ មិនអាចតតាំងនឹងតតិយជនបានឡើយ បើពុំបានផ្ទេរការកាន់កាប់ចលនវត្ថុទៅបុគ្គលនោះទេ។

Artilce 134: Perfection

(1) Except for rights of possession, rights of retention, rights of use, or rights of residence; the creation, assignment or alteration of a Real Right pertaining to an Immovable shall not be asserted against a third party unless said right is registered in accordance with the provisions of law and ordinances regarding registration.

(2) The transfer of a Real Right for a Movable shall not be asserted against a third party unless the Movable has been delivered.

មាត្រា ១៣៥៖ ល័ក្ខខ័ណ្ឌដើម្បីបង្កើតអានុភាពនៃការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុដោយការព្រមព្រៀង

ទោះបីមានបញ្ញត្តិនៃមាត្រា ១៣៣ (ការបង្កើត ការផ្ទេរ និងការកែប្រែនូវសិទ្ធិប្រត្យក្សដោយការព្រមព្រៀង) និងមាត្រា ១៣៤ (ល័ក្ខខ័ណ្ឌតតាំងនៃការបង្កើតការផ្ទេរ និងការកែប្រែនូវសិទ្ធិប្រត្យក្ស) នៃក្រមនេះក៏ដោយ ការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុដោយការព្រមព្រៀងមិនមានអានុភាព បើមិនបាចុះបញ្ជីដោយយោងតាមបញ្ញត្តិនៃច្បាប់ និងបទដ្ឋានគតិយុត្តផ្សេងទៀត ស្តីពីការចុះបញ្ជី។

Artilce 135: Requisites of transfer of title by agreement pertaining to an immovable

Notwithstanding Article 133 (Creation, transfer, or alteration of Real Rights by agreement) and Article 134 (Perfection), transfers of titleby agreement pertaining to an Immovable, shall come into effect only upon registration of the transfer of the right in accordance with provisions of law and ordinances regarding such registration.

មាត្រា ១៣៦៖ ព្យាកុលភាព

១-ចំពោះវត្ថុតែមួយ បើកម្មសិទ្ធិលើវត្ថុនោះ​ និងសិទ្ធិប្រត្យក្សផ្សេងទៀតលើវត្ថុនោះ ធ្លាក់ទៅលើបុគ្គលតែម្នាក់ សិទ្ធិប្រត្យក្សផ្សេងនោះត្រូវរលត់។ ប៉ុន្តែបញ្ញត្តិនេះមិនត្រូវយកមកអនុវត្តឡើយ ចំពោះករណីដែលវត្ថុនោះ ឬសិទ្ធិប្រត្យក្សនោះជាកម្មវត្ថុនៃសិទ្ធិរបស់តតិយជន។

២-បើសិទ្ធិប្រត្យក្សក្រៅពីកម្មសិទ្ធិ និងសិទ្ធិផ្សេងទៀតដែលមានកម្មវត្ថុជាសិទ្ធិប្រត្យក្សនោះ ធ្លាក់ទៅលើបុគ្គលតែម្នាក់ សិទ្ធិនោះត្រូវរលត់។ ក្នុងករណីនេះវាក្យខណ្ឌទី ២ នៃកថាខណ្ឌទី ១ ត្រូវយកមកអនុវត្តដូចគ្នាផងដែរ។

៣-បញ្ញត្តិនៃកថាខណ្ឌទី ១ និងកថាខណ្ឌទី ២ ខាងលើនេះមិនត្រូវអនុវត្តចំពោះសិទ្ធិកាន់កាប់ឡើយ។

Artilce 136: Merger of rights

(1) Should Ownership or other Real Rights created over one Object have become vested in a single person, such other Real Rights shall be extinguished thereupon. This shall not apply if the Object or other Real Rights are subject to rights of a third party.

(2) Should a Real Right other than Ownership or other rights created over that Real Right have become vested in a single person, such other rights shall be extinguished. The second sentence of paragraph (1) shall apply mutatis mutandis to such case.

(3) The provisions of paragraphs(1) and (2) shall not apply to a Right of Possession.

មាត្រា ១៣៧៖ អានុភាពក្នុងការសន្មតនៃការចុះបញ្ជី

១-នៅពេលដែលបានចុះសិទ្ធិក្នុងបញ្ជីអចលនវត្ថុហើយ​ សិទ្ធិនេះត្រូវបានសន្មតថាជាសិទ្ធិរបស់អ្នកដែលមានឈ្មោះនៅក្នុងបញ្ជីនោះ។

២-បើសិទ្ធិដែលបានចុះបញ្ជីអចលនវត្ថុហើយ ត្រូវបានលុបចេញពីបញ្ជីអចលនវត្ថុនោះ សិទ្ធិនោះត្រូវបានសន្មតថាបានរលត់។

Artilce 137: Presumptions regarding registration

(1) Should a right be registered in an Immovables registry, it is presumed that such right belongs to the person to whom it is registered.

(2) Should a previously registered right have been expunged from the Immovables registry, it is presumed that such right has been extinguished.

មាត្រា ១៣៨.- និយមន័យនៃកម្មសិទ្ធិ

កម្មសិទ្ធិ សំដៅទៅលើសិទ្ធិដែលកម្មសិទ្ធិករនោះអាចប្រើប្រាស់ អាស្រ័យផល និងចាត់ចែងវត្ថុដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួនដោយសេរីបាន​នៅក្នុងទំហំដែលច្បាប់ និងបទដ្ឋានគតិយុត្តផ្សេងៗទៀតបានកម្រិត។

Artilce 138: Definition of ownership

Ownership refers to the right of an owner to freely use, receive income and benefits from, and dispose of an Object owned by said owner to the extent allowable under existing laws and regulations.

មាត្រា ១៣៩៖ កម្រិនៃកម្មសិទ្ធិដី

១-កម្មសិទ្ធិដី ត្រូវមានអានុភាពទាំងផ្នែកលើដី និងផ្នែកក្រោមដីនៅក្នុងទំហំនៃការកម្រិតដែលច្បាប់ និងបទដ្ឋានគតិយុត្តបានកំណត់ ហើយក្នុងទំហំដែលមានផលប្រយោជសម្រាប់កម្មសិទ្ធិករ។

២-កម្មសិទ្ធិករនៃដី មិនអាចប្រើប្រាស់ដីរបស់ខ្លួនក្នុងគោលបំណងព្យាបាទអ្នកដទៃ ឬរំខានដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់អ្នកដទៃតែប៉ុណ្ណោះបានឡើយ។

Artilce 139: Scope of ownership of land

(1) Ownership of land shall extend to all areas above and below the surface of such land to the extent that the owner derives benefit therefrom to the extent allowable under existing laws and regulations.

(2) A landowner shall not use the land for the sole purpose of hindering the activities of another or in order to create a nuisance.

មាត្រា ១៤០.- ការបញ្ឈប់អំពើដែលរំខានដល់ជីវភាពរស់នៅ

១-ក្នុងករណីដែលអំពើរំខានដល់ជីវភាពរស់នៅដែលមកពីឧស្ម័ន ចំហាយទឹក ក្លិន ផ្សែង ម្រែងភ្លើង កម្តៅសម្លេង រំញ័រ ជាអាទិ៍ដែលកើតពីដីរបស់អ្នកដទៃស្ថិតនៅទំហំនៃការប្រើប្រាស់ជាធម្មតា ហើយបទដ្ឋានគតិយុត្តមិនបានហាមឃាត់ទេ​ កម្មសិទ្ធិករនៃដីមិនអាចទាមទារឱ្យអ្នកដទៃបញ្ឈប់នូវអំពើដែលធ្វើឱ្យមានឥទ្ធិពលដល់ដីខ្លួនបានឡើយ។

២-ក្នុងករណីដែលបានកំណត់នៅក្នុងកថាខណ្ឌទី ១ ខាងលើនេះ កម្មសិទ្ធិករនៃដីដែលទទួលឥទ្ធិពលអាក្រក់ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរតាមភាពជាក់ស្តែងអាចទាមទារឱ្យអ្នកដែលរំខានដល់ជីវភាពរស់នៅនោះសងសំណងសមរម្យបាន។ ម្យ៉ាងទៀតបញ្ញត្តិនេះ មិនរារាំងកម្មសិទ្ធិករក្នុងការទាមទារសំណងនៃការខូចខាត ដោយផ្អែកលើអំពើអនីត្យានុកូលឡើយ។

Artilce 140: Injunction against nuisance

(1) Should a nuisance, that is incurred by the land of another due to activities involving gas, steam, odor, smoke, soot, heat, sound, vibration or other disturbances, be within the normal scope of normal use of the land of the person causing said nuisance, and is not otherwise prohibited by law or regulation, the owner of the affected land may not seek an injunction against such activities.

(2) In case of paragraph (1), an owner of land that is substantively and severely harmed by such nuisance may demand appropriate compensation from the person causing such nuisance. This shall not preclude the owner of said land from demanding damages through torts.

មាត្រា ១៤១៖ ការជីកកាយបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ និងរ៉ែក្នុងដី

១-កម្មសិទ្ធិករនៃដីមិនអាចអះអាងនូវកម្មសិទ្ធិលើគ្រប់ប្រភេទនៃបដិមា ចម្លាក់ ក្រឡោត បុរាណវត្ថុ ឬបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ផ្សេងទៀតដែលរកឃើញនៅក្នុងដីរបស់ខ្លួនបានឡើយ។ វត្ថុទាំងនេះ គឺជាទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋ ហើយកម្មសិទ្ធិករនៃដីដែលបានរកឃើញវត្ថុទាំងនេះ មានករណីយកិច្ចប្រគល់ឱ្យក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ។

២-កម្មសិទ្ធិករនៃដីមិនអាចអះអាងនូវកម្មសិទ្ធិលើរ៉ែនៅក្នុងដី ដែលបានកំណត់នៅក្នុងច្បាប់ផ្សេងបានឡើយ។ វត្ថុទាំងនេះ គឺជាទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋ​ ហើយអ្នកដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់នូវសិទ្ធិជីកដោយរដ្ឋ​ តាមបញ្ញត្តិនៃច្បាប់ផ្សេង មានសិទ្ធិជីក និងទទួលវត្ថុនោះ។

Artilce 141: Discovery of cultural artifact or minerals in the ground

(1) A landowner shall not assert the Ownership over any type of statue, bas-relief, antiquity, or other cultural artifact discovered in the ground. Such items shall be deemed as assets of the state, and the owner of the land shall be obligated to return the artifacts to the Ministry of Culture and Fine Arts.

(2) A landowner shall not assert Ownership over minerals in the ground, the nature of which is governed by a separate law. Such minerals shall comprise assets of the state with the right to mine and acquire them coming under the Ownership of the person to whom the mining rights have been granted by the government.

មាត្រា ១៤២៖ សិទ្ធិកាប់ចោលមែកឈើឆ្លងព្រំដី

នៅពេលដែលមែកឈើ ឬឫសឈើនៃដីជិតខាងបានលយចូលមកដីរបស់ខ្លួន កម្មសិទ្ធិករនៃដីអាចយកផលពីមែកឈើ ឬឫសឈើនោះ ឬកាប់មែកឈើ ឬឫសឈើនោះបាន។

Artilce 142: Right to cut trees growing across boundary

Should a branch of a tree grow across a boundary from an adjacent land, or should the roots of a tree grow across the boundary from adjacent land, the landowner may receive the Fruits therefrom or eliminate such branch and/or roots.

End

សព្វទានំ ធម្មទានំ ជិនាតិ
Sharing knowledge is the most worthwhile endeavor of all.

-ព្រះពុទ្ធ-

This summary is for informational purposes only and does not constitute legal advice. It is not comprehensive, and readers should seek professional legal consultation for their specific circumstances. SOPHEAPCAMBOLAW retains full ownership of this content. Unauthorized reproduction, distribution, or use of any part of this article without prior written approval is strictly prohibited.